داسو میراژ ۳ (Dassault Mirage III) یا میراژ، «میراژ» در زبان فرانسوی به معنی سراب و «داسو» یورش بردن و حمله کردن، یک جنگنده مافوق صوت است که طی دهه ۱۹۵۰ در فرانسه طراحی شده و هم در فرانسه و هم در چندین کشور دیگر تولید می‌شود. میراژ یکی از موفقترین هواپیماهای جنگنده بوده است و در سراسر جهان به نیروهای هوایی بسیاری از کشورها فروخته شده است. تولید میراژ بیش از یک دهه ادامه داشت و برخی از نیروهای هوایی کوچک‌تر دنیا از جمله آرژانتین، شیلی، جمهوری دموکراتیک کنگو، مصر، گابون، لیبی، پاکستان، پرو و امارات متحده عربی هنوز از این هواپیما استفاده می‌کنند. میراژ در مدل‌های جدید تر مثل میراژ ٥, میراژ ٥٠, میراژ f١ و میراژ ٢٠٠٠ تولید و در خدمت نیروهای هوایی بیش از ٢٠ کشور در جهان است .



تاریخچه ساخت
مطالعه برای ساختن جنگنده‌ای رهگیر در سال ۱۹۵۲ آغاز شد که در سال ۱۹۵۳ ویژگی‌های زیر از طرف دولت فرانسه برای جنگنده مطرح شد:

    الف) پرواز در تمامی شرایط آب و هوایی
    ب) صعود به ارتفاع ۶۰ هزار پا در ۶ دقیقه
    ج) قابلیت رسیدن به سرعت ۳/۱ ماخ در سطح دریا

پاسخ شرکت داسو محدود شد به جنگنده‌ای مشابه MD.۴۵۲ که از بال‌های دلتای قوس دار برخوردار بود و یک موتور آرمسترانگ MD۳۰آر هر یک با رانش ۶۱/۹ کیلو نیوتون در آن تعبیه شده و همچنین دم این هواپیما حذف شده بود.
امّا مشکلاتی بر سرراه این جنگنده بود. پیکربندی دلتا شکل آن، محدودیت‌هایی برای جنگنده ایجاد می‌نمود. این پرنده، تثبیت کافی آیرودینامیکی در طول پرواز نداشت و برای بلند شدن از زمین باید مسافتی طولانی طی می‌نمود و هنگام نشستن باید سرعت بالایی را اعمال می‌کرد. بنابراین شرکت داسو بال دلتایی وسیع تر با قابلیت آیرودینامیکی بهتری طراحی نمود که سوخت بیشتری نیز در خود حمل می‌کرد. همچنین طرح دماغه و ورودی موتورها از نو طراحی شد. اولین پرواز این جنگنده بعد از طراحی مجدد در ۲۵ ژوئن ۱۹۵۵ انجام شد. موتور قوی تر و بدون پس سوز، با نیرودهنده‌های موشکی در اطراف موتور به‌جای نیرودهنده قبلی جایگزین شد و نام میراژ ۱ برای این جنگنده منظور گردید. میراژ ۱ در اواخر سال ۱۹۵۵ توانست به سرعت ۳/۱ ماخ بدون راکت و سرعت ۶/۱ ماخ با راکت‌های نیرودهنده برسد. با این حال، جنگنده میراژ ۱ تنها قابلیت رهگیری و حمل موشک‌های هوابه‌هوا را داشت. اما نیروی هوایی فرانسه مایل به سوار کردن بمب‌های قوی مثل MK۸۲بر روی این جنگنده بود. بنابراین شرکت داسو این قابلیت را نیز به میراژ ۱های فرانسه اضافه نمود.

نمایی ازسه حالت
حدود یکسال بعد، شرکا داسو تصمیم به ساخت جنگنده‌ای با نام میراژ ۲ گرفت. موتورهای اولیه این هواپیما، موتور TORBOMECA GABIZO با رانش ۲۴۲۶ پوند در نظر گرفته شد. اما این موتور رسیدن به پروازی سریع را برای هواپیما محدود کرده بود و در واقع در آزمایش‌های اولیه قبل از ارتقا، حتی قابلیت تاکسی کردن مناسبی هم به این هواپیما نمی‌داد. علت هم آن بود که این هواپیما ۳۰ درصد بزرگتر از میراژ ۱ بود. در نتیجه موتور ساخت شرکت SNECMA از نوع ATAR با رانش ۲/۴۳ کیلو نیوتون جایگزین موتور قبلی شد. این موتور مشتق شده از موتور BMW ۰۰۳ آلمانی مورد استفاده در جنگ جهانی دوم بود. بعد از انجام آزمایشات، مشکلات شناسایی شد و طراحی مجددی صورت گرفت. این طراحی مجدد، میراژ ۳ نام گرفت. نمونه آزمایشی این هواپیما در ۱۷ نوامبر ۱۹۵۶ پرواز کرد. فرق عمده این جنگنده با مدل قبلی در مخروطی بودن شکل دماغه و بهبود ورودی‌های موتور بود. استفاده از موتور موشکی SEPRدر سپتامبر ۱۹۵۷ سرعت این جنگنده را به ۸/۱ ماخ رساند که این موفقیت بزرگی برای فرانسه بود.

موفقیت در میراژ ۳ منجر به سفارش ۱۰ فروند از مدل S-۱ آن شد. این مدل با مدل اولیه میراژ ۳ تفاوت‌های زیادی داشت. مدل S-۱ ۲ متر طولانی تر از میراژ ۳ اولیه بود و بال‌های دلتا شکل آن ۳/۱۷ درصد افزایش مساحت پیدا کرد. موتور آن با موتور ATAR ۰۹B با قدرت رانش ۹/۵۸ کیلو نیوتون تعویض گردید. همچنین رادار قوی تامسون CFS CYRANO IBISدر دماغه آن تعبیه و سیستم‌های ناوبری الکترونیکی برای اولین بار در فرانسه بروی این هواپیما سوار شد. زاویه حمله برای فرود کاهش پیدا کرد و قابلیت حمله در شب نیز به آن اضافه شد. مدل A میراژ ۳ در مه ۱۹۵۸ بوسیله موتور AVON ساخت رولز رویس با نیروی رانش ۱/۷۱ کیلونیوتون توانست به سرعت ۲/۲ ماخ دست پیدا کند. مدل O این میراژ در سال ۱۹۶۱ ساخته شد، اما بدلیل مشکلات زیاد از تولید انبوه آن صرف نظر شد.

مشخصات فنی

نوع هواپیما     هواپیمای رهگیر
شرکت سازنده     شرکت هوانوردی داسو
تاریخ نخستین پرواز     ۱۷ نوامبر ۱۹۵۶
تاریخ بکارگیری     ۱۹۶۱
وضعیت کنونی     فعال
بکارگیرنده(ها)     نیروی هوایی فرانسه، نیروی هوایی پاکستان، نیروی هوایی آرژانتین
تعداد ساخته‌شده     ۱۴۲۲ فروند
مدل‌های دیگر     داسو میراژ IIIV، داسو میراژ۵، اطلس چیتا


برگرفته از ویکیپدیا